Znacząca liczba artykułów o tematyce zachowku (tj. roszczenia pieniężne, które przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy). To właśnie ona według prawa i przedstawicieli Kancelaria Leszno pomija sytuacje, podczas których uprawniony do zachowku nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy, czy też osoby na rzecz której został ustanowiony zapis windykacyjny. W niniejszym opracowaniu rozpatrywana będzie sytuacja dochodzenia swych uprawnień od osób obdarowanych przez spadkodawcę, albowiem częstokroć dochodzi do sytuacji, gdy spadkodawca rozporządza swoim majątkiem w taki sposób, że uczyniona wcześniej darowizna wyczerpuje cały spadek. Nie oznacza to jednak, że uprawniony do zachowku pozbawiony jest roszczeń. Przy rozwiązaniu zaistniałego problemu z pomocą idzie liczne orzecznictwo polskich sądów powszechnych

W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż odpowiedzialność obdarowanych ma charakter subsydiarny, zależny od uzyskania roszczenia od spadkobierców powołanych do spadku na mocy testamentu jak i ustawy. Nie mniej jednak, kancelaria prawna Leszno będzie jedym z wielu miejsc, gdzie zaznaczony zostanie inny fakt.

Osoba uprawniona do zachowku musi w pierwszej kolejności wykazać, że nie może uzyskać zaspokojenia swego roszczenia od osoby zobowiązanej z mocy art. 991 k.c., następnie od osoby zobowiązanej na podstawie art. 9991 k.c., by móc zażądać całej lub części kwoty od obdarowanego. Odpowiedzialność obdarowanego względem uprawnionego ogranicza się jednak do wzbogacenia, będącego skutkiem darowizny. W związku z powyższym oraz w ślad za wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 190/14, osoba uprawniona do zachowku roszczenia z tego tytułu powinna w pierwszej kolejności kierować przeciwko spadkobiercom zmarłego.

Nasza Kancelaria Leszno zauważa, że w drugiej kolejności są to roszczenia w stosunku do osób, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne (art. 9991 k.c.), a w trzeciej zaś kolejności odpowiadają osoby obdarowane. Czego można się dowiedzieć z wypowiedzi specjalisty, którego przyładem może być radca prawny z Leszna, między Poznaniem a Wrocławiem.

Zatem wskazać należy, że gdy spadkodawca dokonał darowizny wyczerpującej cały spadek, uprawniony do zachowku może dochodzić od obdarowanego roszczenia o zachowek w granicach określonych w art. 1000 k.c. Odpowiedzialność na podstawie art. 1000 k.c. ogranicza się do wartości wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.

Jednakże według tego, co można się dowiedzieć od Kancelaria Leszno odpowiedzialność osoby obdarowanej z tytułu roszczeń o zachowek nie jest jednolita.

Jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku po spadkodawcy, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.

Zatem zaznaczyć należy, iż obdarowany ponosi odpowiedzialność jedynie w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny. Odpowiednie stosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu oznacza, że istnienie stanu wzbogacenia powinno być ustalane według chwili wystąpienia przez uprawnionego z roszczeniem o uzupełnienie zachowku. Od tej chwili też - jeżeli chodzi o zużycie, pogorszenie stanu lub utratę korzyści - obdarowany powinien być traktowany jako osoba, która powinna się liczyć z obowiązkiem zwrotu korzyści (art. 409 k.c.). Przy ustalaniu stanu wzbogacenia należy też uwzględnić wszelkie surogaty (art. 406 k.c.). Nie zwalnia z odpowiedzialności wyzbycie się wzbogacenia w okresie, w którym obdarowany powinien liczyć się z obowiązkiem pokrycia roszczenia o zachowek.

Wyrok sądu i porady prawne kancelarii w Lesznie

Natomiast po analizie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 października 2012r. w sprawie o sygn. akt I ACa 511/12, należy zwrócić uwagę na fakt, iż odpowiedzialność osób obdarowanych z tytułu roszczeń o zachowek jest jednak zróżnicowana, jej zakres zależy bowiem od tego, czy osoba obdarowana jest jednocześnie osobą uprawnioną do zachowku po spadkodawcy, czy też nie. Z art. 1001 k.c. wynika, że kilku obdarowanych przez spadkodawcę w różnych datach odpowiada wobec uprawnionego z tytułu zachowku w sposób samodzielny, a przy tym sukcesywnie w tym znaczeniu, że wcześniej obdarowany ponosi odpowiedzialność dopiero w razie niemożliwości zaspokojenia roszczenia o uzupełnienie zachowku przez później obdarowanego. Poznane porady prawne czyta się jaśniej i klarowniej, kiedy korzystamy nie tylko z zapisów prawnych; ale i dobrego prawnika. Osoba później obdarowana, jeśli chodzi o zachowek; odpowiada wobec uprawnionego do pełnej wysokości przysługującego mu zachowku, a jedynym ograniczeniem jej odpowiedzialności - z zastrzeżeniem art. 1000 § 2 k.c. - jest wartość wzbogacenia będącego skutkiem wzbogacenia (wniosek z art. 1000 § 1 zdanie drugie k.c.). Osoba wcześniej obdarowana odpowiada zatem subsydiarnie dopiero wtedy, gdy uprawniony nie może uzyskać zaspokojenia swojego zachowku od osoby później obdarowanej.

Obdarowany przez spadkodawcę nie odpowiada więc proporcjonalnie do wartości otrzymanych darowizn, lecz odrębnie i kolejno odpowiednio do dat otrzymania darowizn na swoją rzecz.